Халықтық географиялық терминдердің топонимикалық зерттеулердегі маңызын белгілі географ, топонимист Э.М.Мурзаев былайша түсіндіреді: «Терминдер – топонимиканың негізі, олар географиялық атаулардың мағыналық мазмұнын анықтайтын бөлігі болып табылады... кез келген топонимикалық зерттеу халықтық географиялық терминдерді талдаудан басталуы қажет және қазіргі, сол сияқты түбірлі (субстратты) жергілікті терминология міндетті түрде ескерілуі қажет»[1].
Ақмола облысы (бұрынғы Көкшетау облысы) топонимдерінің қалыптасу заңдылықтарын қарастырғанда, біріншіден, басым бөлігі жазық дала болып келетін ландшафт ерекшелігін естен шығармаған жөн. Екіншіден, қазақтардың көшпелі мал шаруашылығымен байланысты өмір салттары да аймақ топонимдерінде көрініс табады. Облыс топонимиясында әр түрлі табиғат ерекшеліктерін білдіретін атаулар, нысандардың сипаты, олардың орналасқан жері, флора, фауна және көшпелі қазақтардың өмір салтын бейнелейтін атаулармен қатар, көшпенділердің ру-тайпа атауы, сондай-ақ жер иесінің аты да кездеседі [2]. Бұған А. М. Селищевтың «Қазақстанда топонимдердің қалыптасуының негізгі екі көзі болды: жер иесінің аты немесе ландшафт» - деп айтқан тұжырымы да мысал бола алады [3].
Ақмола - 1830 жылы патшалық Ресейдің қазақ даласындағы ықпалын білжолата күшейту мақсатында іргесі қаланған әскери бекініс. Ал, атауына келетін болсақ, Ақмола - аққайрақ тастан әдемілеп жасалған ескерткіш белгілер [4]. Бекіністің жоспарланған жері болса ғұн империясы қамал салған Тайтөбе белі, оның бөктерінде Абылай хан заманының батыры әрі биі Ұзын қыпшақ Тілеуұлы Нияздың ақ кірпіш-тастан соғылған сонадайдан көзге түсетін кесенесі [5]. Ақмола – 13-14 ғасырларда тұрғызылған сәулетті күмбез. Тастан, күйдірген кірпіштен тұрғызылған мұндай күмбездер Есіл мен Нұра өзендері бойында (Көктам, Сұлутам, Сырлытам, т.б.) көп. Ақмола, Қаракеңгір бойындағы Домбауыл кешені солардың ескі түрінің бірі. Оның қабырғасы төрт бұрышты текше түрінде қаланып, үстіне жартышарға ұқсаған не киіз үйдің төбесі тәрізді күмбез орнатқан. Күмбез жолаушының көзіне алыстан жарқырап көрінеді. Кейіннен Ақмола Ақмола қаласы мен облысының ресми атына айналды [6]. Егер, Ақмоланың шынайы тарихы сонау Ғұн дәуірінен бастау алатынын ескерсек, ғұндардың тілінде «ақ» сөзі – батыс, «мола» – биік қорған, қамал деген ұғымды білдірсе керек. Сонда Ақмола атауы «Батыс қамал» деген мағына береді деген де болжамдар бар. Бұл ғылыми тұжырымды алғаш жазбаша дəлелдеген Византия ғалымы – Прокопи болатын [7].
Ақмола-Тайтөбе маңының, Нұра мен Есіл аралығының атауы, ал қазіргі Астана тұрған жер Қараөткел делінген [5].
Тайтөбе деген сөздің мағынасы ерте заманнан өз шешімін табады, себебі «тай» сөзі ертеде қарауыл төбе қызметін атқарғанын білдіреді. Қазақ тіліндегі «тай» сөзінің түпкі мағынасы «биік, дөңес шатыр» деген сипатта. Осыдан келіп «тай» сөзі күзет орыны, қарауыл қарайтын жер, қарауыл басы деген мағынада дамыған. Көне түркі дәуірінде «тай бегі» (қарауыл басы) лауазымы болған (Древнетюркский словарь, Л., 1969. с. 527). Бұл ұғымдар әуел баста ұйғырдың жазба әдебиетінде және кеңсе дәстүрі арқылы қалыптасты да, кейіннен Шыңғыс ханның империясында да қолданылды. Сол себепті қазіргі моңғол тілінде «тай» сөзі екі мағынада қолданылып жүр: біріншіден, ол «аялдама, бекет, жолхана», екіншіден, ол «шатыр, үй төбесіне салынған баспана, күзетхана» [8]. Сонымен Тайтөбе сөзінің ең негізгі, көне мағынасы «қарауыл төбе» болып шығады.
Бұл жөнінде Тарихшы Ж.Артықбаев: Қазақ жеріндегі «тай» сөзі қолданылған жер атауларының негізгі бөлігі «қарауыл төбе» тарихи мағынасын сақтап қалғанын Шу өзеніндегі атақты Тай өткелінен де аңғаруға болады. Бір жағы Ібір-Сібір, бір жағы Түркістан өңіріне жалғасқан керуен жолы осы өткелмен өтеді. Ендеше Бетпақтан шығатын қыл көпірдей жолдың Шудан өтетін тұсы сауданы жүргізуге мүдделі, қандай да болмасын мемлекеттің қарауыл жасағының бақылауында болуы заңды емес пе?! –деген пікір айтады.
Ал Қараөткел атауы туралы мынадай бір аңыз бар: Сол маңдағы Айдабол мен Молақ өңірінен Жыланды бағытына бару үшін Зеренді тауларынан басталатын өзен суынан кесіп өту керек болыпты. Тұрғындар қанша мәрте көпір салғанымен су тасқыны оларды жылда шайып кететін көрінеді. Жолаушылар өзенді бойлай жүріп өзеннен өтетін өткел іздейді екен. Сөйтіп, жол азабын әбден тартқан жолаушылар бұл аймақты Қараөткел ауылы деп атап кетсе керек. Әрине, бұл тек аңыз ғана.
Қараөткел атауындағы «өткел» сөзі бәріне түсінікті, яғни түбімен жүріп өтуге болатын өзеннің суы таяз тұсы. Ал, «қара» сөзі топонимдік атаулар жасауда жиі қолданылып, кейде өзінің тура мағынасында заттың түр-түсін білдірсе, кейде «үлкен, зор» деген мағынаны білдіреді [9]. Бұл жердегі «қара» сөзі судың түсіне байланысты айтылуы мүмкін. О.А. Султаньяев еңбектерінен «Наиболее обычно прилагательное кара, имеющее в казахском языке три основных значения: черный, темный, густой: Караоткель «черный брод», Караунгур «темная пещера», Караагаш «густой лес» и др.» деген пікірін кездестіруге болады. Ал, географ, гляциолог Н. Н. Пальгов бойынша «қара» сөзі бұл өзеннің грунт суларымен қоректенетінін білдіреді. (Қазақстанда грунт алаптары көне кристалл жыныстар кең тараған Сарыарқада және құмды өңірлерде кездеседі). Ол бұл туралы былай деп жазады: «В Казахстане есть и еще один вид рек, который распространен на равнинах, но по режиму отличается от типичных равнинных рек. Казахское население дало этим рекам название Карасу («черная вода») в отличие от горных рек, которые называются здесь Аксу («белая вода») [2]. «Қара» сөзіне қатысты Ақмола облысында Қараағаш (чёрное дерево), Қараадыр (чёрный адыр), Қарабас (чёрная вершина), Қарабұлақ (чёрный глубокий родник), Қаражар (чёрный обрыв), Қаракөл (чёрное озеро), Қараөзек (чёрная лощина) сияқты топонимдер көп кездеседі [10]. Э. М. Мурзаев та Ақмола облысындағы топонимдерде кездесетін «ақ», «қара» тіркестері заттың түсін білдіреді деп тұжырымдаған болатын. Мысалы: Ақмешіт, Ақжар, Аққайың, Ақтөбе, Аққұдық топонимдерінде заттың түсін білдірсе, Ақкөл, Ақбұлақ, Ақсу гидронимдерінде «ақ» сөзі судың тазалығын, мөлдірлігін білдірсе керек.
Географиялық атауларда «ақ», «қара» сөздерінен бөлек, «қызыл», «сары», «жасыл», «көк», «қоңыр» тіркестері де жиі кездеседі. Өзен-көл атауларында бұл түстерді пайдаланудың өзіндік себептері бар: жер жыныстарының түсі, өзен ағып жатқан жердің түсі. О. Л. Султаньяевтың осы тақырыптағы мақаласында ауыл тұрғындары «Жасыл» атты көлдің атауы жағасында жасыл шөптердің өсіп тұруына байланысты осылай аталғандығын, ал, «қоңыр» тіркесі суының түсі лас, бұлыңғыр көл атауына тән екендігімен түсіндіргендігін жазады. Сондай-ақ «көлдер уақытша су жетіспеушілігінен сортаңға айналады. Тұзды балшық болып келетін олардың ылғал беттеріне көп мөлшерде тұз жинақталады. Бұл сортаңдардың көп бөлігінде өсімдіктер жойылған, кейде тұздары қызғылт, сары, қоңыр түсті болып келеді. Бұларды сор деп атайды. Осыдан-ақ Ақсор, Сарысор, Қарасор топонимдерінің заттың түсіне байланысты айтылғандығы түсінікті» деп тағы бір мәрте нақтылап өтті [2]. Облыс аумағында Қызылкөл, Жасыл, Қоңырсу, Сарыөзек, Көксор гидронимдері кездеседі.
Жер-су аттары сол жердің ландшафт ерекшеліктерінен ақпарат береді. Облыс аумағындағы жер бедері мен типтерінің барлық ерекшеліктерін топонимдерден көруге болады. Орографиялық нысандар – бұл таулар, шоқылар, сайлар, қыраттар және т.б.
Оронимдерде ең жиі кездесетін термин – тау. Бұл термин қысқармай, атаулар құрамында тұтас сақталады. Тау аттарына жер бедерінің пішіні, биіктігі, оны құрайтын тау жыныстарының түсі, органикалық дүниесі, пайдалы қазбалары, климаттық көрсеткіштері анықтауыш сөздер ретінде терминге қосарланады. Көкшетау қыраты Сарыарқаның солтүстігіндегі аласа таулы белесті жүйе. Атауы үстіндегі аспан көкпеңбек нұрлы, ауасы тұнық мөлдір болғандықтан да «Көкше тау» деп аталады; Желтау (Зеренді ауд.) – климаты бойынша «басында үнемі жел соғып тұратын, самалды, желді тау» мәнін береді; «Сандықтау» жотасы (Зеренді және Сандықтау ауд.) атауы жотаның мен мұндалаған жеке, дара шыңдары жоқ, төбелері тегіс, жайпақ болуына байланысты аталған; Ерейментау таулары Сарыарқаның солтүстігі мен Көкшетау қыратынан оңтүстік-шығысқа қарай орналасқан. Ақмолалық журналист А. Дубовицкийдің «Родина помнит» жазбасы бойынша бір кездері тау «Қартау» аталған. Жоңғар батырымен жекпе-жекте қазақ батыры Бөгембай жеңіске жетеді. Ері алтынмен және қымбат тастармен көркемделген жоңғар батырының аты ерімен қашып кетеді. Бөгембай батырларына ерді табуға бұйрық береді. Бұл туралы кітапта былай делінген: «Батыр Жантай забрался на вершину скалы и хотел уже с горя броситься вниз на острые камни, как вдруг увидел внизу, в ущелье, черного коня. – «Еремень! Еремень!» Этот возглас Жантая означал: «С седлом! (Ерімен) С седлом! (Ерімен)». Коня привели к Богембаю и вручили ему седло джунгара. Полководец одарил богатыми дарами воинов, а Кар-Тау в честь победы повелел называть Еремень-Тау. И еще Богембай выбрал три самых высоких сопки и назвал их именами своих верных батыров – Жантая, Атана, Досая». Ал, Қоңқашпаевтың пікірінше, атау монгол тілінің эрэ (ер) және эмэ (әйел) сөздерінен шыққан. А. Абдрахманов 1975 жылы жарық көрген «Топонимика и этимология» еңбегінде «Бұл атау тау тастарының ер мен әйелдің бейнесін еске түсіруінен шыққан болуы мүмкін» деген пікір айтады. Қойшыбаевтың сөздігінде бұл сөзге түркі-моңғол тілінің «арайман» (жарқыраған деген мағынада) сөзіне қазақтың «тау» сөзі қосылған деген этимология берілген.
Қазақ тіліндегі тас терминінің негізгі мағынасы басқа түркі тілдеріндегі сияқты, «қатты жыныс» дегенді білдіреді. Зерттеушілер терминдерге қарап, тау жыныстарының құрамын білуге болатынын атап көрсетеді. Мысалы, қазақтардың порфириттер мен олардың туфтарынан құралған тік шыңды «шоқы» немесе «тас» деп атайтындығы белгілі. Олай болса, көптеген оқшау шыңдардың Тастау, Тастөбе деп аталуы түп жыныстардан құралатындығын көрсетеді. Домбыралы тауының солтүстік-батысында, Ақкөл ауданында орналасқан Тастөбе шоқысын айтатын болсақ, бұл төбе тас жынысының үйіліп қалуынан пайда болып, оны «тасты төбе» деп атай келіп, қысқарған түрде Тастөбе деп аталып кеткен.
Тас, төбе терминдерінің қатысымен жасалған оронимдерге тоқталсақ, оларға: Аралтөбе (Зеренді ауданындағы тау, «кең жазық, ен далада әр жерде арал тәрізді жатқан төбе, шоқылар» мәніндегі атау); Қыздың төбесі (Ақкөл ауданындағы тау, «қыз мекендеген тау» деген мағынаны білдіреді); Көктөбе (Еңбекшілер мен Уәлиханов аудандарының шекарасындағы төбе, атаудың мағынасы: «таудың, төбенің тасы немесе өсімдігі көк екеніне» байланысты қойылған атау); Ақтөбе (Домбыралы тауының шығысында, Ақкөл ауданындағы тау, «ағарған шоқы, ақ түсті жыныстардан құралған жота» мағынасында); және т.с.с. оронимдер жатады [11].
Оронимдердің құрамына жер бедерінің географиялық терминдері: төбе, тас, шоқы, оба, тау, адыр, жал, шұңқыр, өзек, қуыс, бас, жар, сай кіреді. Ақмола өңірінің түске байланысты оронимдері төмендегі кестеде (кесте 1) көрсетілген:
Кесте 1. Ақмола өңірінде кездесетін түске байланысты оронимдер топтамасы
| Р/с | Түсті білдіретін онимдер | Оронимдер |
| 1 | Ақ, ала | Ақбас, Ақдің, Ақжар, Ақтөбе, Ақсай, Ақтас, Ақшоқы |
| 2 | Қара | Қараадыр, Қаражар, Қарақырқа, Қаратау, Қаратөбе, Қарашатау, Қарашат, Қарашоқы |
| 3 | Көк | Көкшетау, Көкалажар, Көкпектас, Көксай, Көктөбе, Көкше |
| 4 | Қызыл | Қызылжар, Қызылсай, Қызылтас |
| 5 | Сары | Сарыадыр, Сарыдіңшоқы, Сарыдоңғал, Сарытау, Сарытөбе |
| 6 | Қоңыр | Қоңырадыр, Қоңыржал, Қоңыртөбе, Қоңыршоқы |
Географиялық атауларда жергілікті фауна мен флораның да алатын орны ерекше. Біз қарастырып отырған Ақмола облысындағы «Аршалы», «Жарқайың», «Қарағайлы», «Қарағансай», «Қамыскөл», «Қарабидайық», «Қоғалыкөл», «Мортық», «Өріктісай» «Мойылды» фитонимдерінен осы аймақта кездесетін өсімдіктер атауын көруге болады. Яғни, аталған жерде осы өсімдіктердің кең таралуына байланысты жергілікті халық солай атап кеткен. Аршалы – Ертіс алабында Зеренді, Шучье, Бұланды және Астрахан аудандары жерімен ағатын өзен. Айдабол көлінің маңынан басталып, Қалқұтан өзеніне құяды. Арша – өсімдік атауы, яғни, «аршасы көп, мол, арша көп өскен» (жер) мәніндегі атау; «Қарағайлы» көлі облыс аумағындағы ең әдемі көл. Осы таңда облыс энциклопедиялық анықтамаларда «Бурабай» деп аталады, ал өткен XX ғасырда тек қана орысша «Боровое», «Голубой залив» деп аталған. Қарағайлы өзінің атына лайық аталған, өйткені көлді айнала салынған суреттегідей әсем қарағайлар қоршай өскен. Қарағайлы көл – Көкшетау көлі сияқты бірнеше қосарлы атауларға ие. Соның бірі – «Әулиекөл», яғни өте ерекше қасиетті деп аталса, атақты Біржан сал – «Күміскөл» деп, суы күмістей жарқыраған, көздің жасындай тұнық деп сипаттаған (Ж.Мусин, А.Қазбеков). Соған қарағанда жергілікті халық екі атауды да қосарлы атап кетсе керек [12]. Сол сияқты осы аймақты мекендейтін немесе сол кездері мекендеген жан-жануар, құс аттары да (зоонимдер) облыс аумағындағы географиялық атауларда көрініс береді. Мысалы: Шағалалы, Жыланды, Бұланды, Қоянды, Шортанды, Шошқалы, Кіші шабақты, т.б. Шошқалы – Итемген көлінің шығысында, Бұланды және Еңбекшілдер ауданының шекарасында орналасқан көл. «Жағасын шошқа мекендеген көл» немесе «қабанды өңір» мәніндегі атау; Шағалалы өзені Ақмола облысының Зеренді ауданынан өтеді. Бастауын Жыланды тауларының оңтүстік-батысынан алып, Шағалалытеңіз көліне құяды. Шағаланың көп болу себебінен қойылған атау.
Қазақтардың ғасырлар бойғы мал шаруашылық қызметі жергілікті атауларға әсер етпеуі мүмкін емес. Топонимдер номинациясынан көшпелі мал шаруашылығына қатысты халықтың түрлі тұрмыстық, қоғамдық көзқарастары, қоршаған ортаны мал шаруашылығына пайдаланудағы тәжірибелік, танымдық пайымдаулары, төрт түлік түрлеріне қатысты наным-сенімдері орын алып отырған. Ақмола облысы топонимдерінде де көшпелі мал шаруашылығы әрекеттері бейнеленіп, нақты көрініс тапқан. Бұл топтың жер-су атаулары белгілі бір оқиғаларды көрсетеді: Қойсалған - Мойылды өзенінің оң жақ саласы, Жарқайың ауданында орналасқан өзен. Атауы «қой шомылдыратын, тоғытатын орын» мағынасынан шыққан; Сиырсойған – Балықты көлінің солтүстік-шығысында, Шучье ауданындағы орман. Сиыр сойған орын мәніндегі атау. Сол сияқты төрт түлік малдың жасын, түр-түсін бейнелейтін географиялық атаулар: Екіайғыр (төрт түліктің жаппай қырылған кезінде екі айғыр орманда ағаш жапырақтары мен қабықтарын жеп тірі қалған деген аңыз бар), Торыбие, Шұбарат, Кұлақұнан, Тайжеген, Соқырөгіз, Аққозы, Ақінген, Ботақара т.б.
Әрбір аймақтың белгілі бір түлікті өсіруге аса қолайлы физико-географиялық мүмкіндігі болады. Физикалық-географиялық тұрғыдан негізінен жазық далалы, аласа тау, төбелі, қысы қатты, жазы салқын болып келетін солтүстік өңірде жылқы малы көп өсірілген. Сол себепті де аймақ топонимдері арасында жылқы түлігіне қатысты қойылған топонимдер жүйесі жиі кездеседі. Мысалы: Айғыржал, Алтыайғыр, Бозайғыр, Жиренайғыр, Атбайлаған, Аткескен, Атшұбар т.б.
Көшпелі мал шаруашылығымен шұғылдануға байланысты жайлау, қыстау, қоныс, қора, құдық, қотан, суат терминдері топонимдерде жиі қолданылған [13]. Қыстаукөл – Қобыкөл көлінің солтүстігінде, Атбасар ауданында орналасқан. Көл жағасындағы ауылдың мал қыстатып шығуға арналған мекен жайы болғандықтан берілген атау. Жайлаудағы қоныс мүмкіндігінше өзен, көл жағасында, бұлақ болмаса суы мол құдықтар маңында болған; Қосқұдық – Ақсуат өзенінің оңтүстік-шығыс бастауында, Ақкөл ауданындағы бұлақ. «Қатар жатқан екі құдық (бұлақ) мәніндегі атау осы орайда қалыптасқан. Мал суару ісі әр жердің табиғи жағдайына қарай ұйымдастырылады. Үлкен өзендер мен бұлақтар көп болғандықтан сол табиғи суаттар пайдаланылған; Бірсуат – Аршалы ауданындағы өзен, «сол маңдағы жалғыз мал суаратын жер» мағынасында айтылған.
Дегенмен белгілі бір этносқа жататын тұтас өлкенің бір шаруашылық түрімен айналысуы тарихта сирек кездесетін құбылыс. Халықтың күнделікті тұтынатын азық-түлікке, тұрмыстық заттарға деген сұранысынан өңірде дәстүрлі шаруашылық түрлері қалыптасты. Оны төмендегідей аймақтық топонимдер растай түседі: Егіндікөл – Жосалы көлінен солтүстік-шығысқа қарай орналасқан көл. Атауы «егістік жердегі көл» мағынасында; Егіндіқоңыр – Құмдыкөл көлінің солтүстігінде, Жарлыкөл көлінің батысында, Қорғалжын және Целиноград (Ақмол) аудандары аумағында орналасқан көл. Атауы «егін» және «қоңыр (бұл жерде егінге қолайлы, яғни өсімдіктері көп құнарлы жер мағынасында) сөздерінің бірігуінен құралған.
Жергілікті атаулардың бірқатар бөлігі ретінде этнонимдер (грек. ethnos – халық, onyma – есім, атау), яғни ел, халық, ұлт атаулары) мен антропонимдерді (кісі есімінен қойылған атаулар) атауға болады. Географиялық атауларды зерттейтін мамандар «ру-тайпа» аттарын «генонимдер» (гректің «генос» – ру және «онома» – есім, ат деген сөздерінен шыққан) дейді. Ежелгі көшпенділер санатындағы халықтардың бәрінде де жайлаулар мен қыстаулар белгілі рулар, оның ішінде рубасылар иелігінде болған. Сол себепті де ру-тайпалар мен кісі аттары елді-мекен, географиялық нысандар, таулар, өзен-көл атауларымен тығыз байланысты. Атап айтқанда, Балталы (Жарқайың, Жақсы ауд.), Бағаналы (Жарқайың ауд.), Жағалбайлы (Ақкөл ауд.), Қанжығалы (Ақкөл ауд.), Итемген (Еңбекшілдер ауд.), Табын (Еңбекшілдер ауд.), Айдабол (Зеренді ауд.) Қалқаман (Астрахан ауд.) Қоңырат (Ерейментау ауд.) [9] атаулары осы өңірде қоныстанған ру атауларынан шыққан. Антропонимдердің қалыптасуын бірнеше топтарға бөліп қарастыруға болады:
Сондай-ақ беделді, елге жақсылығы тиген кісілердің есімдерін ұмытылмасын деген мақсатта жер-су атауларына беріп отырған. Бабай (Нұра өзенінің төменгі ағысында, Қорғалжын ауданында орналасқан көл. Бабай деп ел құрметті азаматты айтады. «Бабай көлі» деген атаудан қалған топоним); Құрманбетқонған (Тассу өзенінің оң жағалауында, Еңбекшілдер ауданындағы қоныс. Бұл жерді Құрманбет есімді кісінің мекендеуімен байланысты қалыптасқан атау) [14] атаулары осыған мысал бола алады.
Ал қазақ топонимикасына үңілер болсақ көне түркі және моңғол тілдерінің ортақтығы үнемі кездесіп отыратын жайт, сондықтан күңгірт ұғымдарды моңғол немесе қалмақ тілдеріне тели салу дәстүрге айналып кеткен сияқты. Жер аттарының географиялық, геоморфологиялық жағдайына немесе тарихи негіздері мен сөз түбіріне назар аударсақ, барлығы дерліктей қазақтың төл сөзі екенін және ұлтымыздың болмыс-бітімі, тұрмыс-шаруашылығы, көші-қонынан, этнографиялық салт-дәстүрінен саяси-мәдени, әскери елеулі оқиғалар, мифтік аңыз - әнгімелер, діни - философиялық көзқарасынан дерек береді. Яғни, топонимдер – энциклопедиялық мағлұматтарға толы ел мен жер шежіресі. Бұл туралы Елбасымыз Н.Ә. Назарбаев «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласында да ерекше тоқталған болатын. Еліміздің тарихы, әсіресе тарихи-географиялық атаулардың ұмытыла бастауы өзекті мәселе. Біздің елімізде бұл мәселе әлі де болса қалыптасу кезеңінде тұр. Сондықтан тарихи топонимдерді жинақтап, тілдік, танымдық, тағылымдық сипаттарын айқындау, қазақ халқының тарихи, мәдени-рухани құндылығы ретінде жүйелеп, Қазақстан жұртшылығына ұсыну біздің міндетіміз.
Пайдаланылған әдебиеттер:
Жеріңнің аты – еліңнің хаты. Энциклопедиялық анықтамалық. «Аруна» баспасы. Алматы, 2006.
Пікірлер (0)
Пікірлер жоқ