Антропонимдер, антропонимдер жиынтығы мифонимдер сияқты тілдік семиотикалық таңбалар ретінде қазақ тынымында, тілдік санасында өз әлемін құрып, сол әлемнің тілдік көрінісін бере алады. Осы когнитивтік тілдік көрініс жалқы есімдер деңгейіндегі (ономастикалық деңгей) көрініс болып табылады, себебі олар антропонимдер негізінде құрылып суреттеледі.
Орталық Қазақстан туралы жазба деректердің аз болуы, сақталмауы, соңғы жылдарға дейін тарихи-археологиялық тұрғыдан арнайы зерттелмеуі даулы пікірлерге жол ашып отырған. Орта Азия тарихының тамаша білгірі В.В.Бартольд «мәдениеті бар соңғы жер Сырдария мен Қаратаудың аралығынды болды.
Қоршаған ортаны танып, дүниенің топонимиялық бейнесін суреттеуде негізгі бірнеше ұстанымдар, яғни қағидалар арқылы жүзеге асырылады. Атап айтсақ бағыт-бағдарлық (маршруттық), шеңберлік, тұрмыс-тіршіліктік, кеңістік моделі.
Қазiргi түркi тiлдерiнде қалыптасқан ономастикалық жүйенiң тарихи даму жолын анықтауда, олардың сыртқы морфологиялық құрылымын, iшкi мазмұнының астарындағы ақпараттық негiзiн саралауда бағыт-бағдар беретiн ең көне жазба дерек көзi Орхон-Енисей, Талас ескерткiштерiнiң тiлi екенi белгiлi.
Қазақ есімдері басынан кешірген талай-талай зобалаңды айта-айта жанашырлар да жалыға бастаған кез, енді оның құрылымдық жүйесінің ішкі сырларын ғылыми-зерттеулер арқылы негіздеп, құжат толтыруға жауапты мекемелер құзырына беру алдымызға елеулі міндеттер жүктеп отыр.
Қазақ кісі аттарын, жер-су аттарын дұрыс жазуда қазақ әдеби тілінің нормасы, емле ережелері басшылыққа алынады. Қазіргі таңда өзекті болып тұрған қазақ емле ережесі туралы мәселелер өткен ғасырда да өзектілігін жоғалтпағанын қазақ зиялыларының еңбектерінен байғауға болады.
Қазіргі Қазақстан қоғамында ұлт бұрын соңды болмаған дәрежеде өзін-өзі танып(басқа жақын шетелдердегідей), әрі жақын шетелдермен қарым-қатынас тереңдеген сайын жаһандаудың тегеурінді ықпалы айқын сезілуде және ол ономастикалық кеңістіктен де көрініс беруде.
Қошағаш, Катонқарағай аудандарының кейбір топонимдері туралы
Бияров Бердібек Нұралдаұлы
С.Аманжолов атындағы ШҚМУ доценті, филология ғылымдарының кандидаты
Мақалада тарихи жағдайларға байланысты екіге бөлініп кеткен Катонқарағай және Қошағаш аудандарының жер-су атарына тарихи-тілдік шолу жасалады.
Көркем туындылардағы жалқы есімдерді қарастыратын, соңғы онжылдықта қарқынды дамып келе жатқан поэтикалық ономастика саласы өзге салалардан өзіндік қызықты да, күрделі сипатымен ерекшеленеді.
Қазақстан Республикасында тілдерді дамыту мен қолданудың 2011-2019 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы аясында Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігі Тіл саясаты комитетінің тапсырмасы бойынша әзірленген.
