Русский


Мақалалар

XIX ғасырда Жаңаарқа өңірінің этнотопонимдерінің қалыптасу ерекшеліктері

ХҮІІІ ғасырда Ақтау жерін Арғын Алтай тайпасын басқарған Сайдалы Барқы Нияз батыр жайлады. Орта жүз елінің шоқтығы биік тұлғасы, Әбілмәмбет ханның бас кеңесшісі әрі елшісі Нияз батыр туралы зерттеулерімізді арнайы әңгіме ретінде жариялап отырмыз.

автор: Аршабеков Т.Т Қарағанды облыстық ғылыми-техникалық құжаттама жөніндегі мемлекеттік архив басшысы

Сарыарқаның сарыбелі

​Сарыарқа-өзіндік табиғи бітім-болмысымен ерекшелетін, кесек тарихы, оқшау ерекшелігі бар, уақытпен бірге жаңғырып-жасарған мекеннің бірі. Бұл өте байтақ мекен, бай мекен. «Сары десе дегендей, бұл байтақ өлкенің мың сан өсімдігінен бастап, тау-тасына дейін сарғыш тартып жатады.

автор: Аршабеков Темірғали Қарағанды облыстық ғылыми –техниалық құжаттама жөніндегі архив басшысы

АҚТОҒАЙ ӨҢІРІНІҢ ТОПОНИМДЕРІ

Кез келген тілдің аса бір ерекше құнды хабар жинақталған, сақталған қабаты – ономастика. Ономастика жалпы алғанда нақты бір тұлғаның, құбылыстың, материалдық және рухани құнды нысанның атауын зерттейтін ғылым болғандықтан, өз ішінде бірнеше секторға бөлінеді және А.В. Суперанская көрсеткендей: «өз кезегінде жеке аймақ немесе өрістерге» ажыратылады [194:141].

автор: А.С. Адилова, филология ғылымдарының докторы Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті

ҚАЗАҚ ТОПОНИМДЕРІНІҢ ТҮРКІЛІК ҚАБАТЫ: ТІЛДІК СИПАТЫ

Мақалада еліміздегі жер-су атауларының түркілік қабатының тілдік ерекшеліктері қарастырылған. Атаулардың шығу төркіні жайлы жазған ономаст-ғалымдардың еңбектеріне қысқаша шолу жасалған. Топонимдердің диахрондық өзгеру динамикасы айқындалған.

автор: Проф. С.Қ. ИМАНБЕРДИЕВА* Доц. Л.Н. ДӘУРЕНБЕКОВА**

Шешенқара ауылының тарихи топонимиясы

Тарихи топонимдерге ерекше көңіл аудару бүгінгі күнгі еліміздегі ономастикалық ізденістерге деген сұраныстан туындап отыр. Топонимикалық атаулардың пайда болу тарихын анықтау бір жағынан отандық тарихымызды танып-білуге мүмкіндік берсе, екінші жағынан өлке тарихын да жан-жақты зерттеуге мүмкіндік туғызады. Осы мақалада бір ауылдағы әкімшілік аумақтық өзгерістерге шолу жасау арқылы қазақ жеріндегі жер с

автор: Аршабеков Темірғали. Қарағанды облыстық ғылыми –техниалық құжаттама жөніндегі архив басшысы

КӨШЕ АТАУЛАРЫ - ТАРИХИ, МӘДЕНИ ЖӘНЕ АҚПАРАТТЫҚ КОД

Жалпы ХХ ғасырдың 30 жылдарында ғылыми статус иеленген, ал ХХ ғасырдың 50-60-жылдарында қазақ тіл білімінде кеңінен зерттеле бастаған ономастика көп қырлы, көп қабатты сала. Атаулар адам өмірінің барлық аяларын қамтиды және олардың саны апеллятивтерге қарағанда басым түседі.

автор: А.С. Адилова, филология ғылымдарының докторы

ЛАТЫН ҚАРПІ: ҚАЗАҚ ТОПОНИМДЕРІНІҢ ДҰРЫС БЕРІЛУІ ЖӘНЕ ҚАЗАҚ АЗАМАТТАРЫ АТЫ-ЖӨНДЕРІНІҢ ЕМЛЕ ЕРЕЖЕЛЕРІ ЖАЙЛЫ НҰСҚАУЛЫҚ

Халқымыздың жер-су атаулар жүйесі ұлттық бірегейліктің, сол атаулар өрнектеген төл этникалық-территориялық бірегейліктің бірден-бір көрсеткіші болып табылады. Қазіргі уақытта Қазақстан территориясындағы жер-су атауларының халықаралық келісімшарттарда, ресми құжаттарда, шетелдік БАҚ-тарда, ғаламторда қолданылу барысы күн өткен сайын өріс алып келеді.

автор: С.Қ. Иманбердиева Нұрсұлтан қ. (Қазақстан)

Солтүстік Қазақстандағы антротопонимдер хақында

Солтүстік Қазақстан облысы аумағындағы топонимдерді саралап зерттеу барысында біз антропонимдерден жасалған микротопонимдерге назар аудардық. Адам аттарын иеленген шағын географиялық нысандардың, əсіресе жергілікті ландшафтың (орман, тоғай, алаң т.б.) атаулары шын мәнінде біздің аталарымыздың туған жерге жазып кеткен қолтаңбасы сияқты әсер қалдырады.

автор: Гүлнәр Ахметжанова, Сәуле Мәлікова, Зарқын Тайшыбай, М.Қозыбаев атындағы СҚМУ ғылыми қызметкеерлері.

Ата-мекеніміздің мың жылдық таңбасы

«Туған жердің түтіні де тәтті» дегенде түтіннің тура мағынадағы дәмі емес, оның туған жерден шығып тұрғаны тәтті көрінеді екен ғой. Кіндік қаның тамған жерді сағынғандықтан, сәбилік шағың өткен, бала болып ойнап, ес жиып, етек жапқан, оң қол-сол қолыңды таныған шағыңның куәгері болған соң тәтті көрінеді ғой.

автор: Күлнәр Ахметжанова, Сәуле Мәлікова, Зарқын Тайшыбай

Қазақстан Республикасында тілдерді дамыту мен қолданудың 2011-2019 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы аясында Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігі Тіл саясаты комитетінің тапсырмасы бойынша әзірленген.

Сайт бойынша іздеу